گل رخگل رخ، تا این لحظه: 12 سال و 11 ماه و 26 روز سن داره
شهاب شهاب ، تا این لحظه: 19 سال و 9 ماه و 2 روز سن داره

گل رخ

علف بهار

1394/2/14 8:0
نویسنده : بابای گل رخ
3,043 بازدید
اشتراک گذاری

به نام خدا

زیباترین جلوه های بهار را باید در کویر دید ؛ کوهستان های غرب ایران و جلگه های خزری و جنگل های هیرکانی هم بهار های زیبایی دارند اما هیچ کدام جلوه ی عروس بهار در کویر را ندارند ؛ فصل بهار در کویر ، به معنای واقعی " زنده شدن " است ؛ گاهی زنده شدن بعد از سال ها ! 

زادگاه ما ، فردوس ، در حاشیه ی کویر قرار دارد ؛ یعنی با ساعتی رانندگی ، به شوره زار ها و شنزارها واقعی می رسید ؛ زمین های اطراف شهر ما ( غیر از زمین هایی که به دست بشر سبز و آباد شده اند ) در تمام طول سال ، خشک و بی حاصل اند ؛ اندک بوته هایی جان سخت ، در زمین های خشک و تفتیده رشد می کنند . اگر از کرمان به طرف فردوس حرکت کنید ، در فاصله ای تقریبا 500 کیلومتری ، فقط راور را در مسیر خود خواهید دید ! ؛ بقیه ی مسیر بیابان خالی است ؛ گاهی اوقات رشته ی باریکی از آب ، انسان را می فریبد اما بلورهای سفید و براق نمک که در کناره های آب چشمک می زنند ، خیلی زود بیننده را مایوس می کنند .

جالب بود که خرداد پارسال و در سفر به بندر عباس ( با عباس و علی ) انبوهی از کلاغ هایی سیاه سیاه با منقارهایی قرمز رنگ را می دیدیم که در کناره ی جاده نشسته بودند ؛ اولش تعجب کرده بودم که این جمعیت بالای کلاغ ، در این بیابان های هول چه می کنند ؟! علی از غفلت بیرونم آورد و توضیح داد که تریلی های زیادی با بار ذرت از این جاده های می گذرند و کلاغ ها در جاهایی اجتماع می کنند که جاده دست اندازی دارد و تریلی تکانی می خورد و دانه های ذرت از درون تریلی به بیرون می پرند تا نصیب این پرندگان زرنگ شوند ! .

داشتم از بهار کویر می گفتم و زنده شدن ؛ فروردین امسال و ایام تعطیلات در فردوس ، چند باری قسمت شد که به صحرا برویم و رستنی های بهاری جمع کنیم ؛ بارندگی های زمستان 93 در اطراف فردوس خوب بوده و دورتا دور شهر را کمربندی سبز از علف های بهاری فرا گرفته بود . البته علف هایی با مقیاس کویر ! ، ریز و نحیف و انبوه ! .

یکی از خوشمزه ترین این رستنی های بهاری ، گیاهی است که در گویش فردوس با " اسپیدشت " می شناسندش ؛ گل هایی ریز و سفید دارد و طعمی خاص که کمی به طعم ترتیزک نزدیک است .

تخم این علف ، گاهی برای سال ها در خاک پنهان است و منتظر نم بارانی برای شکفتن ؛ عکس بالا را باید به حساب استثنا گذاشت و بارندگی خوب وگرنه در اکثر اوقات ، ابعاد گیاه کوچکتر است . 

" فرنگ " ( fereng ) هم جمع کردیم ؛ علفی شیرین و خوش طعم ، البته نه به خوش طعمی " اسپیدشت "

" ترخ " ( terekh ) هم بود ؛ گیاهی بسیار خوش بو با طعمی تلخ اما خوشآیند ! ؛ ترخ را در آش و خشک شده اش را در داروهای گیاهی به کار می برند .

علف های دیگری هم بودند ؛ " پنجه چغوک " ، " گوش بره " ، " سرموک " ، " درشتوک " و نوعی قارچ که " پیه غر " نامیده می شود ، یعنی هنگام " پایه " ( رعد و برق ) ، زمین را غر می کند و بیرون می آید ! . بعضی از این علف ها ، مخصوص پختن نوعی آش محلی هستند که " جوش پره " نامیده می شود ؛ زمانی مطلبی در مورد این آش خواهم نوشت .

جالب این که همراه این علف ها ، رستنی هایی مشابه هم وجود دارند که در عین نزدیک بودن همه چیزشان به علف های خوراکی ، اما طعم جالبی ندارند و خوراکی نیستند و باید تبحری داشت در حد گوسفندان ! برای فرق گذاشتن بین این گیاهان ! ؛ عکس زیر یکی از این گیاهان است که در عین شباهت برگ هایش به " اسپیدشت " ، گل های بنفش زیبایش نشان از متفاوت بودن و تلخی اش دارد ! .

طعم " اسپیدشت " یادآور دوران کودکی است ؛ زمانی که با مهدی به صحرا می رفتیم و رستنی های بهاری جمع می کردیم ؛ البته همه ی مردمان کویر ، چنین ذوقی برای جمع کردن گیاهان وحشی ندارند و در چند روز گذشته ، اتفاقاتی افتاد و تجربه هایی کسب کردم که لازم شد در نوشتن این خاطرات " بی کلاس " و واگو کردن " تجربه های خاص " ، تجدید نظر کلی بکنم ! .

پسندها (0)
شما اولین مشوق باشید!

نظرات (7)

مهدی شمس آبادی
14 اردیبهشت 94 17:32
تصاویر این مطلب فعلا به سبب پهنی شدید پهنای باند رویت نشد!! ماچون بیشتر سروکارمان بانارستانه بوده و این ده کوهستانی است و بارندگیش خوب و قناتهاش پرو پیمان آنقدرها بهار کویر راحس نکرده ایم!! کماه یا کمای هم باید دورو بر شما یافته آید! و طرفهای ما می گویند پی غرغرو و اینجوری تاویلش می کنند که به دنبال غرغر آسمان سر از زمین بر می آرد تا ببیند چه خبر است !! و البته به رعد و برق هم پایه می گویند . این آش جوش پره را هم اگر گوش ما درست شنیده باشد جوشواره می گویند و چرایش را بی خبرم ! این زنده شدن مستانه و بادهای بهاری اصلا چیز دیگریست !! خاطرم هست 17 یا 18 سال پیش با موتور از بیهق راهی ستاج شدیم و بهار بود و بادی شریف می وزید و من همه موزونی شده بودم و شعر می ترابید از من ، و بهار همیشه و همه جا زیباست گرچه ما وقتی از او گلایه کردیم که معبر خوبی نیست!!! اسمش "دریغایی " درختان متفق القولند: زمستان دل انگیزترین فصل سال است!! ** اگر بهار اگر بهار معبر خوبی بود!!!! و با اجازه ات توضیح میدمش!!: درختها زمستون می خوابند و خواب میبینند و میرن پیش بهار که این خوابشون رو تعبیر کنه و اینی که می بینیم تعبیر بهاره از خواب زمستانی درختان و درختها معتقدند که بهار چنان که باید و شاید از عهده ی تعبیر کردن برنیومده !!! پهنای باند که اجازه داد تصاویرت رو می بینم و شاید چیزی نبشتم ! آخرش درجه ی این پلیس پیشگیری چی شد!!؟
بابای گل رخ
پاسخ
کما رو طرف ما قنه(ghone ) می گویند و نیست مگر در کوهستان ها و موسمی که باران های بسیار ببارد ؛ اسپیدشت از همه خوشمزه تر و اهلی تر است . آش جوش پره تفاوتش با آش رشته ی معمولی در رشته هایش است که اصلا رشته نیست ! ؛ خمیر را بعد از پهن کردن و نازک کردن،به صورت نوارهای پهنی می برند ( به عرض حدودا 5 سانت ) و روی خمیر را با شاهدانه ی آسیاب شده و سبزی های صحرایی سرخ شده پر می کنند و لبه ها را به هم می رسانند تا شبیه لقمه ای مستطیل شکل شود و این لقمه ها را به جای رشته داخل آش می ریزند تا بپزد . رب انار زیادی هم برای آش به کار می برند که فردوسی ها آش را با کشک نمی خورند و با رب انار می خورند .
پ
15 اردیبهشت 94 20:28
رحم کننید به عالم اینترنت وسوییچ و دنپایی تون رو از عکس هاحذف کنید شاید ملت بخوان از این عکسها جایی استفاده کنند .
بابای گل رخ
پاسخ
اتفاقا قرار دادن اون سوییچ در عکس ها اوج حرفه ای بودن یک عکاس رو نشون میده ! وگرنه اگر سوییچ نبود ، شما چه تصوری از ابعاد اون بوته داشتید ؟!! خیلی جاهای دیگه هم معمول بوده که برای نشان دادن ابعاد اشیا و اجسام در عکس ها از وسیله ی آشنایی در کنارش استفاده بشه !
مامان آسیه
29 اردیبهشت 94 12:12
_________¤¤¤¤¤¤¤¤____________¤¤¤¤¤¤¤¤¤ _______¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤_______¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤ _____¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤__¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤ ___¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤_______¤¤¤¤¤ __¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤_________¤¤¤¤ _¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤________¤¤¤¤ _¤¤¤¤¤¤¤¤ مهربون همیشگی ¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤_____¤¤¤¤ ¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤___¤¤¤¤¤ ¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤ من آپم ¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤_¤¤¤¤¤¤ ¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤ گذری ¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤ ¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤ نیم نگاهی ¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤ _¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤ نظری ¤¤¤¤¤¤¤ __¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤ ____¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤ ______¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤ _________¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤ ____________¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤ ______________¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤ _________________¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤ ___________________¤¤¤¤¤¤¤¤¤¤ _____________________¤¤¤¤¤¤ ______________________¤¤¤¤ _______________________¤¤
یه دوست
29 آذر 97 19:21
من نمی‌دونستم که علف‌ها هم اسم دارند! ما که به همه نوعش می‌گفتیم علف. از ۱۰ سالگی برای کمک به پدربزرگ به همراه خاله و دایی کوچک تابستان‌ها به باغ سیب شفیع‌آبادی‌ می‌رفتیم و سیب از درخت می‌چیدیم و علف برای داخل جعبه‌های چوبی می‌کَندیم تا سیب‌ها در بستر نرمی باشند و خراب نشوند. من استاد علف‌چینی با داس بودم. هیچ‌کس به سرعت من نمی‌رسید. درخت‌ها هم خیلی بلند نبودند و به راحتی میشد ازش بالا رفت و سیب چید. بماند که کندن گیلاس و گردو از درخت‌های بلند هم کار من بود😊
مامان فاطمه
30 آذر 97 19:36
سلام قرار بود مطلبی در مورد آش محلی "جوش پره" بنویسید. از یاد گرفتن غذاهای جدید و متنوع خوشم میاد.
سلطان
7 فروردین 98 18:11
با سلام و درودی معطر به عطر ناب ادب و احترام. براي  بررسي و درخواست کتاب جلد اول برای همه ی نسلها به ویژه جوانان جویای خوشبختی و جلد دوم که بیشتر ویژه زنان و مادران گرامییست به این سایت  ««www.Book.soltanpanah.ir مراجعه و یا نام کتاب را جستجو  نمایید. لطف نموده نظر يا پرسش خود را در سايت بنويسيد. با تشکر. از مشهد مقدس تقدیم به هموطنان بزرگوار  اهل ادب و علم و هنر، که همواره به سعادت و تندرستی خود و نسل آینده ی خویش می اندیشند.
محمد
13 فروردین 98 6:28
جوش واره یا به قول شما جوش پره  در روزهای اول سال در شهرستان جوین پخته می شه که در آن از یک گیاه به نام آجار که شبیه سیرکوهی ولی کوچکتر و با مزه و بوی آن و دیگر علف ها استفاده میشه. نحوه پختش هم به همان شیوه ای که نوشتید و خیلی خوشمزه است بخصوص با ماست و فلفل  
niniweblog
تمامی حقوق این صفحه محفوظ و متعلق به گل رخ می باشد