معجون زمستان
معجون زمستان به نام خدا
عکس بالا ، باباآقا رو در بهار 57 و داخل یک مزرعه ی خشخاش نشان میده . قبل از انقلاب در مناطق زیادی از ایران خشخاش می کاشته اند . گیاه خشخاش نیاز کمی به آب و نگهداری داشته و سود زیادی از کاشتنش نصیب کشاورزان می شده است ؛ غیر از دانه های رسیده ، تمام گیاه و شیرابه ی جریان یافته در اندام هایش شدیدا سمی است و به خاطر مواد مخدر متنوعی که از این گیاه استحصال می شود ، تجارت و کاشتش در تمام دنیا ( غیر از افغانستان ) تحت کنترل شدیدی است .
در جنوب خراسان ، برای شب های بلند زمستان ، از دانه های خشخاش همراه با چند ماده ی دیگر معجونی خوشمزه و مقوی " راست می کنند " که عجیب مورد توجه بچه ها قرار می گیرد . مواد مورد نیاز برای این میان وعده ی جالب به شرح زیر است :
1 . خشخاش
دانه ی خشخاش رو میشه به راحتی از اکثر عطاری ها تهیه کرد ؛ خشخاش از افغانستان و کاملا قانونی وارد ایران میشه و کاربرد زیادی در طب سنتی داره ، در پخت نان های محلی و تهیه ی معجون های مختلف و قاووت هم به کار برده میشه . بعد از به گل نشستن گیاه خشخاش و بارورشدن گل ها ، از میانه ی گل کپسولی رشد می کنه که در خراسان به کوکنار معروفه ؛ مثل کپسول داخل گل نسترن یا رز که با ریختن گلبرگ ها به رشدش ادامه میده ؛ داخل کوکنار خیلی شبیه پرتقال و پرده پرده است ؛ دانه های خشخاش داخل این فضاها رشد می کنند و با شکستن کوکنار برداشت می شوند .
در عکس زیر و درست زیر قنداق من می تونید کوکنار های در حال رشد رو ببینید ! .
دوستی پرسیده بود که از کجا به این دقایق واقف شده ای ؟! عکس بالا مشخص میکنه که بنده از دوران نوزادی و قنداقی علاقه مند کشف خوراکی های متنوع بوده ام ! .
2 . شاهدانه
شاهدانه یا به قول خراسانی ها " کنو " از دانه های خوراکی بسیار خوشمزه است که در مشهد به عنوان آجیل فروخته می شود . در فردوس از شاهدانه برای طعم دار کردن آش ، کشک و بادمجان ، توگی و خوراکی های محلی دیگه استفاده میشه ؛ موقع خرید شاهدانه باید دقت کنیم که " شک " نداشته باشه ! ؛ موش ها علاقه ی خاص و عجیبی به شاهدانه دارند و در بیان مردم فردوس ، " شک " به معنی وجود فضله ی موش در شاهدانه است ! . خرید شاهدانه ، خبرگی خاصی می طلبد تا هم از " شک " نداشتن محصول مطمئن شویم و هم دانه هایی پوک یا چوبی نخریم . شاهدانه مرغوب و بو داده طعم فوق العاده ای داره که عجیب باب دل بچه هاست ؛ این بو و طعم خالص باعث شده که برای دفع موش های صحرایی از مزرعه های زعفران هم از شاهدانه ی بوداده استفاده کنند ؛ البته همراه با مقدار زیادی لامپ سوخته ی کوبیده شده ! .
مثل خشخاش ، کاربردهایی نامتعارف از گیاه شاهدانه زیاده و کلی مواد مخدر توهم زا از این گیاه ساخته میشه ؛ فردوسی ها از کاربردهای دیگه ی شاهدانه بی اطلاع اند و این گیاه رو برای پرچین سازی دور مزرعه های پنبه می کارند .
3 . کنجد
کنجد نیازی به معرفی و تحلیل نداره و همه باهاش آشنا هستند ؛ فرآورده هایی ساخته شده از کنجد هم در تمام فروشگاه های مواد غذایی موجوده ؛ در مشهد ، کنجد های منطقه ی کلات کیفیت خوبی دارند .
4 . پسته
تمام مواد بالا رو جداگانه و همراه کمی نمک تفت می دهیم تا بوی خامی نداشته باشند ؛ مدت زمان تفت دادن و بو دادن این مواد با هم خیلی فرق میکنه ؛ خشخاش و کنجد خیلی سریع می سوزند ، شاهدانه مدت بیشتری لازم داره و تفت دادن پسته خیلی بیشتر زمان می بره .
خشخاش ، کنجد و پسته رو به مقدار مساوی به کار می بریم اما مقدار شاهدانه رو دو برابر هر کدام از مواد دیگه می گیریم ؛ مواد رو با هم آسیاب می کنیم و معجون آماده است ؛ بعضی ها همراه این مواد از گردو ، بادام و فندق بوداده هم استفاده می کنند . گاهی معجون آسیاب شده رو با کمی شیره ی انگور یا رب انار مخلوط می کنند و می خورند ؛ من خالی بیشتر دوست دارم ؛ گل رخ و شهاب هم همین طور ...
این خوراکی رو معمولا آخر شب های زمستان و قبل از خواب می خورند ؛ باعث میشه بچه ها خواب بسیار آرام و عمیقی داشته باشند .
